Vooral aan het einde van het jaar is het mogelijk dat paarden teveel zand binnen krijgen. Dit kan doordat er nog weinig gras op het land staat, waardoor ze de pollen gaan los trekken, of doordat de paarden gevoerd worden op een zandpaddock. Dit zand komt met het voer mee in de darmen. Het zakt uit in het rechterdeel van de dikke darm, doordat de stroomsnelheid van de mest hier lager is. Het zand komt hier op de bodem van de darm te liggen en de rest van de mest gaat er overheen.
Meerdere keren testen
Bovengenoemd is gelijk de reden waarom het belangrijk is om meerdere keren op zand te testen. Het zand ligt op de bodem van de darm, en soms zal een beetje met de mest meegenomen worden verder de darm in en soms niet. Hierdoor wordt zand dus niet continu uitgescheiden. Ook zegt de hoeveelheid zand die we vinden in de mest niet direct wat over de hoeveelheid zand in de darm: vinden we veel zand, ligt er ook veel zand in de darm, maar vinden we weinig of geen zand in het mestonderzoek kan er ook veel zand in de darm liggen. In beide gevallen is het dus belangrijk meerdere keren te testen.
Zand in de darm kan meerdere klachten geven. Het zand kan de darmwand licht beschadigen en daarmee koliek en/of diarree veroorzaken. Deze diarree hoeft niet continu aan te houden maar kan ook wisselend zijn. Oftewel de ene keer normale mest en de andere keer wat dunnere mest. De koliek kan een milde zeurende koliek zijn tot een forse verstoppingskoliek.
Thuis kun je goed testen op zand. Hierbij maken we gebruik van het zelfde principe als er in de darm gebeurd, namelijk dat zand zwaar is en uitzakt. Om te testen doe je een beetje mest (niet uit de bak of zandpaddock pakken) in een lange handschoen of in een schone emmer. Doe daar water bij en laat dit 15 minuten staan. In de handschoen zal het zand naar de vingertoppen zakken waar het zichtbaar en voelbaar wordt. Wanneer je een emmer gebruikt giet je na 15 minuten het water af. Het zand zal als laatste in de emmer overblijven.
Behandeling
De behandeling van zand in de darmen bestaat uit het geven van psylliumzaad en verdere opname voorkomen. Psyllium, oftewel vlozaad, vormt een gelei in de dikke darm waardoor het zand meegenomen wordt naar buiten. Preventief kan deze kuur een keer per maand gegeven worden aan paarden waarvan vermoed wordt dat zij zand binnen krijgen. Psyllium is verkrijgbaar onder veel verschillende productnamen, waaronder Sand-ex, Sandclear en Sand-oil. Wanneer het paard er echt koliekerig van is, kan het paard tijdens de behandeling voor de koliek indien nodig ook nog met paraffine gesondeerd worden.
Preventief is het belangrijk om te voorkomen dat de paarden op het zand gevoerd worden. Dit kan door een stenen of met rubber bekleedde voerplek te realiseren.